"Zakazane piosenki"

„W świecie mroku”

Dnia 29 listopada w Bibliotece Pedagogicznej w Zamościu odbyło się spotkanie w ramach Dyskusyjnego Klubu Filmowego. Uczniów Zespołu Szkół Ponadgimnazjalnych nr 4 w Zamościu do dyskusji na temat „widzenia bez używania oczu” na podstawie filmu w reżyserii Andrzeja Jakimowskiego pt. „Imagine” zachęcali nauczyciele: Agnieszka Matwiejczuk, Barbara Mazurek i Marcin Czubara.

Zajęcia miały charakter edukacyjny. Celem było uwrażliwienie młodzieży na potrzeby osób niepełnosprawnych w wymiarze niepełnosprawności związanej z byciem niewidomym. Nie był to jednak jedyny cel tych zajęć – kolejnymi było uwrażliwienie na muzykę, zwrócenie uwagi na sposób montowania scen.

Film „Imagine” można oglądać z audiodeskrypcją. Prowadzący zajęcia wykorzystali tę możliwość do prowadzenia spotkania DKF-u. Jak to wyglądało? Otóż, na początku zajęć uczniowie mieli za zadanie zamknąć oczy, aby było im łatwiej wczuć się w sytuację osób niewidomych. Następnie, został odtworzony film (wersja z audiodeskrypcją). Młodzież tylko za pomocą słów miała wyobrazić sobie to, co dzieje się w filmie. W ten sposób został puszczony początek filmu (pierwsze dziesięć minut). W dalszej części spotkania uczniowie otworzyli oczy i odpowiadali na pytania prowadzących, między innymi:
Czy łatwo jest w ten sposób oglądać film?
Jak się czuliście podczas projekcji?
Jakie wrażenia towarzyszyły wam podczas filmu?

Odpowiedzi uczniów były w zasadzie zgodne. Zwrócili oni uwagę na to, że trudno skoncentrować się, gdy nie widzimy, co dzieje się na ekranie. Co więcej, młodzież miała problem z wyobrażeniem sobie tego, co ma miejsce w filmie. Wszyscy uczniowie stwierdzili, że było to dla nich nowe doświadczenie.

Następnym etapem zajęć było odtworzenie tego filmu od początku (razem z tymi pierwszymi dziesięcioma minutami), aby uczniowie mogli porównać to, co sobie wyobrazili z tym, co rzeczywiście działo się w filmie.

Niektórzy uczniowie stwierdzili, że tylko słuchając filmu (wersja z audiodeskrypcją), odnieśli wrażenie, iż w tym dziele więcej się dzieje, niż jest tak w rzeczywistości. Z czego to wynikało? Otóż, w pierwszych minutach filmu (bez audiodeskrypcji) dominuje cisza. Pojawiają się obrazy, jednak dźwięków i dialogów jest mało. Inaczej jest w wersji dla niewidomych – wszystko, co osoba widząca ogląda (widoki, postaci, itp.) jest opisywane za pomocą słów. Dalsza część filmu była oglądana przez młodzież już  w wersji dla osób widzących.

Po zakończeniu oglądania „Imagine” uczniowie byli zachęcani do podzielenia się wrażeniami i wskazania najważniejszych problemów poruszanych przez reżysera. Uczniowie odpowiadali, że „Imagine” to film o:

- szkole dla niewidomych, o nowym nauczycielu i jego niestandardowych metodach pracy z uczniami;

- budowaniu wzajemnego zaufania, o rodzącej się więzi i bliskości między Ianem a jego podopiecznymi;

- poznawaniu świata przez niewidome dzieci poprzez wyobraźnię i zmysły inne niż wzrok.

W dalszej części spotkania została zainicjowana rozmowa o zadaniach szkoły i o tym, czego uczniowie oczekują od nauczyciela. Uczniowie zastanawiali się, dlaczego nietypowe metody nowego instruktora nie spotkały się z entuzjazmem pozostałych pracowników (a początkowo także dzieci)?

Podsumowanie:

Jestem przekonana, że uczniowie uczestniczący w spotkaniu DKF-u dużo zyskali poprzez oglądanie tego filmu. Pozwoliło im to wczuć się w sytuację osób niewidomych. Czy film podobał się młodzieży? Większość osób oceniło film na plus, jednak nie wszyscy. Dlaczego? Trudno o jednoznaczną odpowiedź. Może wynikać to z tego, że młodzież jest bardziej nastawiona na filmy, w których występuje wartka akcja. „Imagine” jest innym dziełem filmowym. Ważna jest w nim muzyka (poetycka, nastrojowa), sposób montażu, nastrój. Należy jednak powoli „przyzwyczajać” młodych ludzi do tego typu tekstów kultury.

Porada dla nauczycieli:

Warto oglądać z uczniami „Imagine”, gdyż uwrażliwia on młodzież na potrzeby osób niepełnosprawnych. Szczególnie można zalecić ten film nauczycielom, którzy pracują z niewidomymi (np. tyflopedagogom) lub uczącym w szkołach specjalnych albo z oddziałami integracyjnymi.